Edward van de Vendel

Het hart is een eenzame jager, dat uitkwam in 1940, was het debuut van de schrijfster Carson McCullers en werd een klassieker uit de Amerikaanse literatuur. Ook De ballade van het trieste café, een novelle uit 1951, hoort bij de eeuwigdurende flonkeringen. De schrijfster, die op haar vijftigste stierf, leefde een leven van ziekte en alcoholisme. Veel romans zijn er dus niet verschenen, maar wat er verscheen wordt gekoesterd. Ik kende de titels, maar was tot voor kort nooit aan het lezen van haar oeuvre gekomen. En nu begon ik met een relatief onbekender werk van haar – Gespiegeld in een gouden oog. 

Op de eerste pagina staat al: ‘Zo is er in een plaats in het zuiden enkele jaren geleden een moord gepleegd. De hoofdrolspelers in dit drama waren: twee officieren, een soldaat, twee vrouwen, een Filipijn en een paard.’
We weten dus dat er iemand vermoord gaat worden, en dat gebeurt ook, op ongeveer de laatste pagina. Maar Gespiegeld in een gouden oog is geen traditioneel speurdersverhaal, geen langs verwachte lijnen verteld doodsverslag. 

En toch leest het alsof de pagina’s zich als vanzelf naar je toe bewegen. Dat komt door de bijzondere, licht vreemde, verveelde, broeierige sfeer, waarin meer plaatsvindt dan verklaard wordt – iets wat (in dit verhaal althans) heel aantrekkelijk is. De psyches van de twee officieren, hun twee vrouwen, de soldaat en de Filipijn (flamboyante huisknecht van een van de officiersvrouwen) fladderen soms wanhopig door hun geregelde levens heen. Een van de officieren raakt volledig geobsedeerd door de soldaat die zijn paarden verzorgt, en McCullers laat niemand precies begrijpen of dit haat of een verzengende verliefdheid is. Het boek paart een prachtige luchtigheid aan een zware lotsbestemming – en doet zo niet aan als een boek dat we verwachten uit 1941. En naast het genot van deze korte roman biedt het vooral ook nieuwsgierigheid naar de andere werken van McCullers.